HASANKEYF
Güneydoğu’ya giden bir gezginin uğramadan, görüp de etkilenmeden edemeyeceği bir kent Hasankeyf. Yolun iki yanına, tepelerin eteklerine serpilmiş neredeyse tek tip evlerin yanıltmasına fırsat kalmadan kayaların üzerindeki görkemli kale, minareler ve muhteşem köprü Hasankeyf’in gerçek kimliğini haykırıveriyor.
Hasankeyf’in ne zaman ve kimler tarafından kurulduğu tam olarak bilinmiyor. Ancak şehir ve etrafındaki binlerce mağara insanların buraya çağlar öncesinden yerleştiğini gösteriyor.
İnsanlığın en eski yerleşim merkezlerinden biri olan Mezopotamya Bölgesinde yer alan Hasankeyf, hem içinden Dicle nehrinin akıp gitmesi, korunaklı coğrafi yapısı, mesken olarak kullanılan binlerce mağarası ile hep dikkatleri çekmiş ve çağlar boyunca stratejik önemini korumuş bir antik yerleşim.
Yekpare taştan meydana gelen kalesi nedeniyle “Hısn Keyfa” adını almış. Milattan önceki dönemlerde Hasankeyf’te nelerin geliştiği tarihin karanlık sayfalarında yatıyor. Bu konuda yazılı kaynak yok. Milattan sonraki ilk yüzyılda Sasanilerle Bizanslılar arasında çekişmelere sahne olan Hasankeyf, 4. yüzyılda Bizanslıların hakimiyetine girmiş. Bizans egemenliği Müslümanların Hasankeyf’i fethettiği 7. yüzyıla kadar devam ederken, sırasıyla Emeviler, Abbasiler, Hamdaniler, Mervaniler, Artuklular, Eyyubiler ve Osmanlıların hakimiyetlerine giren Hasankeyf, stratejik önemini her zaman korumuş.
Bu çalkantılı tarihinden günümüze, Kale, Köprü, El- Rızk Cami, Sultan Süleyman Cami, Koç Cami, Zeynel Bey Türbesi, Ulu Cami, Küçük Saray ve Büyük Saray gibi değerli eserler taşıyan Hasankeyf, bugün ciddi bir tehlike ile karşı karşıya bulunuyor. GAP'ın bir alt projesi olan Ilısu Barajı ve Hidroelektrik Santrali'nin yapımından sonra sular altında kalma tehlikesi içindeki Hasankeyf, kurtarılmayı bekliyor.